برای خوب بودن

کاش همه خوبی را با هدیه دادن خوبی ها احساس کنند ؛

کاش همه خوبی را با هدیه دادن خوبی ها احساس کنند ؛

۱ مطلب در دی ۱۳۹۵ ثبت شده است



چرا از نظر قرآن جامعه ی مسلمین نباید سلفی باشند؟

.

.

isis

یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ ﴿البقره/۱۶۸﴾ إِنَّمَا یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿ البقره/۱۶۹﴾ وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَیْنَا عَلَیْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ کَانَ آبَاؤُهُمْ لَا یَعْقِلُونَ شَیْئًا وَلَا یَهْتَدُونَ ﴿ البقره/۱۷۰﴾

اى مردم … از گامهاى شیطان پیروى مکنید که او دشمن آشکار شماست (۱۶۸) [او] شما را فقط به بدى و زشتى فرمان مى‏ دهد و [وامى دارد] تا بر خدا چیزى را که نمیدانید بربندید (۱۶۹) و چون به آنان گفته شود از آنچه خدا نازل کرده است پیروى کنید مى‏ گویند نه بلکه از چیزى که پدران خود را بر آن یافته‏ ایم پیروى مى ‏کنیم آیا هر چند پدرانشان چیزى را درک نمیکرده و به راه صواب نمى ‏رفته‏ اند [باز هم در خور پیروى هستند] (۱۷۰)

.

.

.

نکات بدست آمده از آیه در نکوهش تبعیت کورکورانه از سلف و مخالفت اسلام با سلفی گری مقابل عقلگرایی:

۱- تقلید کور کورانه ثمره ی عدم عقل مداری و نشانه ی نادانی و عدم علم گرایی و حق خواهی انسان است؛ یعنی تبعیت از جهلات درونی خویش که منشاء اصلی آن در انسان شیطان است می باشد، چناچه در آیات ذکر شده [۱] خداوند تعالی اول می فرماید: «لا تتبعوا خطوت الشیطـن» بعد می فرماید: کسانی هستند که اگر به آنها بگویم در راه « رسیدن به حقیقت هر چیزی» دنبال «برهان و علم» باشید آنها می گویند «نتبع ما الفینا علیه ءاباءنا اولو کان ءاباؤهم لایعقلون شیــا ولا یهتدون» و یا در آیه ی دیگر [۲]خداوند منشاء دامن زدن انسان به تقلید کورکورانه و متعصبانه را از بزرگان سلف و گذشته خویش را تبعیت از شیطان می داند:

۲ قرآن با ارج نهادن به ارزش عقل و تبعیت از آن و همچنین با معرفی هماهنگى و همسویى عقل و دین، مسلمین را ملزم می کند برخورد منطقى و استدلالى با مخالفان خویش داشته باشند؛ زیرا عقل مایه هدایت پذیرى انسانها می باشد و شرک ورزى و تعصب کورکورانه نشانه بى خردى آنهاست؛ « أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً و لایهتدون»  

۳ طبق آیه تقلید و پیروى از هدایت یافتگان و اندیشمندان، ناروا نیست زیرا جمله «أو لو کان …» گویاى این است که: مجرد تقلید مورد رد و انکار قرار نگرفته است; بلکه آن تقلیدى مذمت شده که تقلید شونده خود اهل فهم و خرد نبوده و هدایت یافته نیست. در این هنگام است کسی که دلیلی بر مدعای جاهلانه خود ندارد تقلید از نیاکان و اعمال سلف خود را برای رد خصم خود بکار می رود؛

۴- نکته ی مورد تاکید آیه این است که در هر زمینه ای باید خود به تحقیق و بررسی در مورد مسائل پرداخت، نه اینکه فقط به یافته های دیگران یا گذشته گان بسنده کرد؛

۵- ملاک در تقلید صحیح از اشخاص و سلف گذشته تبعیت کردن عقلانی از آنهاست؛ یعنی تسلیم شدن در مقابل ادله های عقلی آنها ، نه تبعیت آنها به خاطر مقام و منزلت اجتماعی یا تاریخی شان؛

۶- هشدار از گول نخوردن به قبول اکثریت؛ زیرا عدم قبول آنها ملاک حقیقت نیست؛ یعنی بسیاری از مردم این گونه اند که چیزهای مورد باور اجتماع باورشان می شود؛ یعنی چیزی که در اجتماع مورد قبول قرار گرفته است و یا نسلهای گذشته آن را پذیرفته اند، صرفاً به دلیل اینکه نسلهای گذشته آن را قبول کرده اند می پذیرند.[۳]

۷- معیار حقانیت هر مسئله ای از نظر قرآن،سنجیدن با عقل است؛ نه اینکه هرچه نیاکان انجام دادند آن را سند بدانیم یا اگر انها انجام ندادندما هم آن را بکلی طرد کنیم؛ بسا مسائل هست که در گذشته مطرح شده و در همان موقع هم غلط بوده اما مردم آن را پذیرفته اند و بسا مسائل درست که در زمانهای دور عرضه شده اما مردم به دلیل نادانی از قبول آن خودداری کرده اند. پس در پذیرش مسائل باید از عقل و اندیشه مدد گرفت نه اینکه کورکورانه به تقلید پرداخت زیرا قرآن اغلب پیروی از آباء و اجداد را در مقابل عقل و فکر قرار می دهد؛ و اینکه باید با سلاح عقل و اندیشه با مسائل روبرو شد؛ نباید عقیده ای درست را به دلیل آنکه دیگران انگ و برچسب به انسان می زنند رها کرد و نباید عقیده ای را به صرف تعلق داشتن به این یا آن شخصیت بزرگ و معروف پذیرفت.

۸- قدمت یک اندیشه نه دلیل کهنگی و غلط بودن آن است و نه موجب صحت و درستی آن.

و.

.

.

.

نتیجه :

از نظر قرآن نباید تبعیت کورکورانه و تقلید افراطی از سلف جای عقل و برهان را بگیرید؛

.

.

.

……………………………………………………………………


[۱] ( ۱۶۸ تا ۱۷۰ سوره ی بقره)

[۲] «واذا قیل لهم اتبعوا ما انزل الله قالوا بل نتبع ما وجدنا علیه ءاباءنا او لو کان الشیطـن یدعوهم الی عذاب السعیر»«هنگامی که به آنها گفته شود از آنچه خدا نازل کرده پیروی کنید، می‌گویند: نه، ما از چیزی پیروی می‌کنیم که پدران خود را بر آن یافتیم! آیا حتی اگر شیطان آنها را دعوت به عذاب آتش فروزان کند (باز هم تبعیت می‌کنند)؟!» (سوره لقمان ،آیه۲۱ )

[۳] منابع استفاده شده: کتب تفاسیر نمونه ،المیزان،نور،تسنیم و… و کتاب آشنایی با قرآن شهید مطهری جلد اول صفحه ی ۵۶ تا ۵۹؛

.

.

دانلود فایل پی دی اف

.

.

.

پوستر مطلب چرا از نظر قرآن جامعه ی مسلمین نباید سلفی باشند؟

algoranism

۳ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ دی ۹۵ ، ۰۶:۰۸
رها